Klopt het dat onze gemeente vluchtelingen gaat opvangen?
Dat klopt. Elke gemeente in Nederland is verplicht om vluchtelingen op te vangen of te huisvesten. Dat gaat om Oekraïners, vluchtelingen van buiten de Europese Unie (EU) en vluchtelingen die al een verblijfsvergunning gekregen hebben. Sint-Michielsgestel staat in 2023 aan de lat voor de opvang van 162 Oekraïners, 108 vluchtelingen van buiten de EU en 62 vergunninghouders.
Waarom is de gemeente dan alleen op zoek naar een locatie met 300 plekken voor vluchtelingen van buiten de EU?
De gemeenten in de regio Brabant-Noord hebben samen gekeken hoe ze de totale opgave voor het opvangen van vluchtelingen het best kunnen realiseren. Daarbij is gekeken naar de (on)mogelijkheden die elke gemeente heeft. Voor Sint-Michielsgestel geldt dat de gemeente geen mogelijkheden heeft om grote aantallen Oekraïners op te vangen. Ook zijn er weinig (sociale) huurwoningen om extra vergunninghouders te huisvesten, zonder de wachtlijsten voor woningzoekenden nog verder te laten oplopen. Daarom heeft de gemeente in de regio het aanbod gedaan om vluchtelingen van buiten de EU op te vangen. Andere gemeenten zorgen in ruil daarvoor voor de opvang van Oekraïners die Sint-Michielsgestel eigenlijk had moeten huisvesten. De gemeente is daarom op zoek naar een locatie die geschikt is voor 300 opvangplekken.
Is al bekend waar de opvanglocatie komt?
Waar de opvanglocatie gaat komen en hoe die er precies uit gaat zien is op dit moment nog niet duidelijk. Er wordt vanuit de gemeente en vanuit het COA samengewerkt om een goede plek te vinden voor de vluchtelingen. Daar hebben we vastgoed of grond van derden voor nodig. Daarover zijn we met hen in gesprek. Wanneer de gesprekken die we met hen voeren tot resultaat gaan leiden, weten we nu simpelweg nog niet.
Is de komst van zo’n locatie nog nodig?
Ongeacht de ontwikkelingen in Den Haag, hebben we te maken met een grote groep mensen die inmiddels in ons land is en dringend onderdak nodig heeft. Dat was vorig jaar zo en dat is nog steeds zo. Elke gemeente in Nederland heeft dan ook de opgave om vluchtelingen te huisvesten. Wij ook.
Wij blijven ons in Sint-Michielsgestel dus inzetten om zo snel mogelijk onze opgave in te kunnen vullen.
Hoe lang blijven de vluchtelingen?
De locatie komt er voor de vaste periode van 10 jaar. Uiteraard gaan we de dagelijkse gang van zaken wel continu volgen, zodat we kunnen bijsturen als dat nodig zou zijn.
Hoe wordt de plek voor de opvanglocatie gekozen?
Niet elk stuk braakliggende grond of elk leegstaand gebouw is geschikt voor een opvanglocatie. Het COA heeft algemene criteria waaraan een locatie moet voldoen, maar ook het college en de gemeenteraad hebben wensen en eisen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de grootte van het perceel, de ligging, de faciliteiten in de buurt en de bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Daarnaast laten we locaties afvallen waarvoor we in de komende 10 jaar al (woning)bouwplannen hebben.
Had de gemeente niet gewoon ‘nee’ kunnen zeggen tegen het opvangen van vluchtelingen?
Het opvangen van vluchtelingen is een plicht. Daarnaast wil het college invulling geven aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de opvang van vluchtelingen. Het college vindt dat vluchtelingen humaan moeten worden opgevangen, dat kan alleen als elke gemeente daaraan een bijdrage levert.
Er wordt steeds gesproken over 300 plekken. Komen er ook 300 vluchtelingen?
Het worden er waarschijnlijk minder. Het COA werkt in de praktijk bij voorkeur met een bezettingsgraad van 80-90%. Dat is tussen de 240 en 270 personen. Als er bijvoorbeeld in een unit met 4 slaapplaatsen een gezin van 3 personen woont, zal het COA daar niet snel een andere vluchteling bij plaatsen. En mensen komen, maar gaan ook weer. Het aantal bewoners van de opvanglocatie zal dus variëren.
Had de gemeente niet De Blauwe Scholk, de Beekvlietboerderij of het Oude Raadhuis in kunnen zetten? En het hoofdgebouw van Kentalis staat ook leeg.
Het vastgoed van de gemeente (zoals De Blauwe Scholk, het Oude Raadhuis en de Beekvlietboerderij) is te klein. Zelfs als je de capaciteit van de drie locaties optelt, kunnen daar geen 300 plekken gerealiseerd worden. Ook niet na een flinke verbouwing. In de Blauwe Scholk mogen bovendien geen mensen wonen zolang er agrarische activiteiten in de directe omgeving zijn. De Beekvlietboerderij en het Oude Raadhuis worden verkocht.
Het Kentalis-gebouw is weliswaar groot genoeg voor 300 opvangplekken, maar het is geen eigendom van de gemeente en de eigenaar heeft er andere plannen mee binnen nu en 10 jaar.
Waarom niet 3 kleinere locaties?
Omdat wij geen vastgoed hebben waar drie kleinere locaties met voldoende opvangplekken te realiseren zijn, zou je drie kleinere locaties moeten bouwen. De kosten daarvan zijn te hoog, zowel voor het COA als voor de gemeente. Daarnaast is het runnen van drie locaties veel arbeidsintensiever. Het is in de huidige arbeidsmarkt heel moeilijk om voldoende en goed personeel te vinden.
Voor één locatie van 300 plekken voor 10 jaar kan en wil het COA investeren om er een kwalitatief goede locatie neer te zetten waar mensen op een humane manier opgevangen kunnen worden.
Wie is verantwoordelijk voor de opvanglocatie?
Het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) is verantwoordelijk voor de opvanglocatie en zorgt er niet alleen voor dat er onderdak is voor de vluchtelingen, maar ook dat er beveiliging is en dat de benodigde faciliteiten er zijn.
Wordt de opzet van de opvanglocatie hetzelfde als in Budel?
De locatie in Budel is veel groter (1500 vluchtelingen) en ook anders van opzet. In Budel zijn niet alleen vluchtelingen die nog aan het begin staan van hun procedure, maar ook mensen die weinig kans maken op een verblijfsvergunning in ons land, omdat ze bijvoorbeeld uit een veilig land komen. Deze laatste groep is niet de groep vluchtelingen waarvoor Sint-Michielsgestel samen met het COA op zoek is naar een opvanglocatie. De locatie in onze gemeente is bedoeld voor mensen die nog in de procedure zitten en voor vluchtelingen die in Nederland mogen blijven, maar nog geen woonruimte hebben.
Wie betaalt de kosten van de opvang?
Het Rijk betaalt de kosten van de opvang. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de uitvoering ervan.
Wie verblijven er in de opvanglocatie?
Dat weten we niet. Maar als we kijken naar andere opvanglocaties, zullen er waarschijnlijk vluchtelingen met verschillende nationaliteiten terechtkomen. Bijvoorbeeld vluchtelingen uit landen zoals Syrië en Afghanistan. In deze locaties vinden zowel gezinnen met kinderen als vluchtelingen die in hun eentje naar Nederland zijn gekomen onderdak. Er zijn in veel locaties ook vergunninghouders bij die al weten dat ze in Nederland mogen blijven, maar nog wachten op een woning.
Wat is het verschil tussen vluchtelingen van buiten de EU, vergunninghouders en statushouders?
Vluchtelingen van buiten de EU zijn mensen die in ons land asiel hebben aangevraagd, maar van wie de asielprocedure bij de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) nog loopt. Vergunninghouders zijn mensen die de asielprocedure al doorlopen hebben en die in Nederland mogen blijven. Zij hebben een verblijfsvergunning gekregen, vandaar de naam vergunninghouders. Deze mensen worden ook wel statushouder genoemd. Op de website van het COA staat een filmpje met uitleg hoe de asielprocedure werkt.
Hoe gaat de gemeente om met eventuele wensen en bezwaren van de omwonenden?
Als bekend is waar de opvanglocatie komt, gaan de gemeente en het COA in overleg met omwonenden. Deze kunnen niet alleen hun persoonlijke situatie en gevoelens bespreekbaar maken, maar de gemeente en het COA willen ook met hen in gesprek over hun wensen voor de inrichting van het terrein. Ook met andere belanghebbenden, zoals bijvoorbeeld ondernemers, zullen gesprekken plaatsvinden.
In het persbericht staat dat opvang een plicht is, welke plicht dan?
Het college vindt het haar morele plicht om een bijdrage te leveren aan het oplossen van een maatschappelijke opgave voor het huisvesten van vluchtelingen. Daarover hebben we in de regio afspraken met elkaar gemaakt. Die willen we nakomen. Daarnaast is de gemeente wettelijk verplicht om vergunninghouders (ook wel statushouders) te huisvesten.
Waarom is er niet van tevoren overlegd met omwonenden?
Net als met elk bouwplan moet de initiatiefnemer eerst een plan maken, en daarna kan pas een omgevingsdialoog gevoerd worden. Het COA voert de gesprekken met de grondeigenaar en maakt op basis daarvan een plan (ook wel een businesscase genoemd). Daarna kan de gemeente pas samen met het COA in gesprek met omwonenden. Ook met andere belanghebbenden gaat de gemeente het gesprek aan.
Waar kunnen mensen terecht met vragen, klachten, wensen en ideeën?
Je kunt een e-mail sturen aan: vluchtelingen@sint-michielsgestel.nl. Vermeld jouw contactgegevens zodat wij contact met je kunnen opnemen. Zodra de locatie open gaat, komt er ook een telefoonnummer dat 24 uur per dag bereikbaar is voor acute vragen.
Zijn er behalve inspraakmomenten ook nog wettelijke bezwaarprocedures?
Voor de bouw van de opvanglocatie moet de gemeente een tijdelijke vergunning afgeven. Daartegen kunnen belanghebbenden een zienswijze indienen.
Hoe zit het met de veiligheid?
Veiligheid is voor de gemeente een belangrijk onderwerp. Zowel de huidige inwoners als de vluchtelingen moeten veilig kunnen wonen in onze gemeente. Op de locatie zal daarom altijd beveiliging aanwezig zijn. Als de locatie opengaat komt er een speciaal telefoonnummer dat mensen kunnen bellen als er acute zaken spelen rondom veiligheid. Dit nummer zal 24 uur per dag bereikbaar zijn.
Hoe zit het met de gezondheid van vluchtelingen?
De GGD is verantwoordelijk voor de publieke gezondheidszorg. Voor vluchtelingen richt deze zorg zich op het voorkomen van ziekten, voorlichting en controles. Zo zorgt de GGD voor vaccinaties bij kinderen en controleert ze de hygiëne in de opvangcentra. De GGD onderzoekt alle asielzoekers die uit landen waar tuberculose (tbc) voorkomt op deze ziekte.
Hoe is het onderwijs en de dagbesteding van de vluchtelingen geregeld?
Voor onderwijs en dagbesteding wordt gezorgd.
Wat kan ik doen als ik wil helpen?
Als je wilt helpen als de opvanglocatie opengaat, kun je dat melden via het e-mailadres vluchtelingen@sint-michielsgestel.nl. We nemen dan te zijner tijd contact met je op.
Ik heb grond of een locatie die ik wil aanbieden, waar kan ik me melden?
Je kunt een e-mail sturen met je contactgegevens. Het mailadres is vluchtelingen@sint-michielsgestel.nl. We nemen daarna contact met je op.